2025: కృత్రిమ మేధస్సులో ఒక చారిత్రక సంవత్సరం... ప్రపంచాన్ని మార్చేసిన ఆవిష్కరణలు!
- 2025లో జీపీటీ-5, జెమినై 3 వంటి అత్యంత శక్తిమంతమైన ఏఐ మోడల్స్ విడుదల
- ఓపెన్ సోర్స్ రంగంలో చైనా ఆధిపత్యం.. అమెరికాకు గట్టి పోటీ
- సామాన్యుడి జీవితంలోకి ఏఐ.. ఆఫీస్ పనులు, ఫోన్లలో సర్వసాధారణం
- వైద్య, విజ్ఞాన శాస్త్రాల్లో పెనుమార్పులు.. వేగవంతమైన పరిశోధనలు
- ఏఐ నైతికత, భద్రతపై పెరిగిన ఆందోళనలు.. ప్రభుత్వాల నియంత్రణలు
కృత్రిమ మేధస్సు (AI) చరిత్రలో 2025 ఒక కీలకమైన మైలురాయిగా నిలిచిపోతుంది. గడిచిన 12 నెలల్లో, ఏఐ కేవలం ఒక శక్తిమంతమైన సాధనంగానే మిగిలిపోలేదు... అది మన దైనందిన జీవితంలో, ఆర్థిక వ్యవస్థలో అంతర్భాగంగా మారిపోయింది. సిలికాన్ వ్యాలీ నుంచి బీజింగ్ వరకు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న టెక్ సంస్థలు సరికొత్త ఏఐ మోడల్స్ను ఆవిష్కరించి, యంత్ర మేధస్సు పరిధులను చెరిపేశాయి. ఇదే సమయంలో, ఈ సాంకేతికత వల్ల ఎదురయ్యే సవాళ్లను ఎదుర్కోవడానికి ప్రపంచ దేశాల నాయకులు సిద్ధమయ్యారు. ఈ ఏడాదిలో ఏఐ రంగంలో జరిగిన ప్రధాన ఆవిష్కరణలు, అంతర్జాతీయ పోటీ, నైతిక విలువలపై జరుగుతున్న చర్చను ఈ ప్రత్యేక కథనంలో పరిశీలిద్దాం.
సరికొత్త ఏఐ మోడల్స్ సృష్టించిన సంచలనాలు
ఈ ఏడాది ప్రారంభంలో ఓపెన్ఏఐ (OpenAI) విడుదల చేసిన జీపీటీ-5 (GPT-5) మోడల్, ఏఐ సామర్థ్యాలకు కొత్త ప్రమాణాలను నిర్దేశించింది. జీపీటీ-4 కంటే మెరుగైన తార్కిక నైపుణ్యాలు, ఎక్కువ మెమరీ, మల్టీమోడల్ (టెక్స్ట్, ఇమేజ్, వీడియోలను అర్థం చేసుకోవడం) సామర్థ్యాలతో ఇది అందరినీ ఆశ్చర్యపరిచింది.
లక్షల పదాలున్న పెద్ద డాక్యుమెంట్లను, క్లిష్టమైన కోడింగ్ను, చివరికి లైవ్ వీడియో స్ట్రీమ్లను కూడా ఇది విశ్లేషించగలదు. ఈ పురోగతితో చాట్జీపీటీ తన అగ్రస్థానాన్ని నిలబెట్టుకుంది.
మరోవైపు, గూగుల్ డీప్మైండ్ (Google DeepMind) తన తర్వాతి తరం మోడల్ జెమినై-3 (Gemini 3)ని 2025 చివర్లో ఆవిష్కరించింది. జీపీటీ-5కి గట్టి పోటీ ఇస్తూ, తార్కికత, సృజనాత్మకత, సామర్థ్యం వంటి అంశాల్లో ఇది అద్భుతమైన పనితీరు కనబరిచింది.
జూలైలో, దీని అధునాతన వెర్షన్ 'డీప్ థింక్' సిస్టమ్, అంతర్జాతీయ మ్యాథ్ ఒలింపియాడ్ స్థాయిలో బంగారు పతకం సాధించేలా క్లిష్టమైన గణిత సమస్యలను పరిష్కరించింది. ఇది కేవలం ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వడమే కాకుండా, సాఫ్ట్వేర్లలో, వాస్తవ ప్రపంచంలో పనులు కూడా చేయగల 'ఏజెంట్' సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించింది.
శాన్ఫ్రాన్సిస్కోకు చెందిన ఆంథ్రోపిక్ (Anthropic) సంస్థ విడుదల చేసిన క్లాడ్ 4.5 (Claude 4.5) కూడా ప్రత్యేకంగా నిలిచింది. కోడింగ్, ఏజెంట్స్, కంప్యూటర్ వాడకంలో ప్రపంచంలోనే అత్యుత్తమ మోడల్గా పేరు తెచ్చుకుంది. ఒకేసారి 10 లక్షల టోకెన్ల (దాదాపు ఒక లైబ్రరీలోని పుస్తకాల సమాచారం) టెక్స్ట్ను ప్రాసెస్ చేయగల సామర్థ్యం దీని సొంతం.
ఇక, మెటా (Meta) సంస్థ తన ఓపెన్ సోర్స్ వ్యూహాన్ని కొనసాగిస్తూ లామా-3 (Llama 3), లామా-4 (Llama 4) మోడల్స్ను విడుదల చేసింది. 405 బిలియన్ పారామీటర్లతో వచ్చిన లామా-4, అత్యాధునిక ఏఐ టెక్నాలజీని ప్రపంచవ్యాప్తంగా డెవలపర్లకు అందుబాటులోకి తెచ్చింది.
ఓపెన్ సోర్స్ ఏఐలో పెరిగిన ప్రపంచ పోటీ
2025లో ఏఐ అభివృద్ధిలో ప్రపంచీకరణ స్పష్టంగా కనిపించింది. ముఖ్యంగా, ఓపెన్ సోర్స్ ఏఐ రంగంలో చైనా దూసుకువచ్చింది. చాలాకాలంగా ఈ రంగంలో అమెరికా గుత్తాధిపత్యం ఉండేది. కానీ, బీజింగ్కు చెందిన డీప్సీక్ (DeepSeek) సంస్థ తన 'డీప్సీక్ ఆర్1' మోడల్ను ఉచితంగా విడుదల చేసి సంచలనం సృష్టించింది.
ఇది అంతర్జాతీయ ఏఐ లీడర్బోర్డులలో రెండో స్థానానికి చేరింది. దీని విజయం అమెరికా టెక్ కంపెనీలను సైతం ఆశ్చర్యపరిచింది. డీప్సీక్ బాటలోనే అలీబాబా, టెన్సెంట్ వంటి చైనా దిగ్గజాలు కూడా తమ ఓపెన్ సోర్స్ మోడల్స్ను విడుదల చేశాయి. దీంతో, ఈ ఏడాది చివరి నాటికి, ఓపెన్ సోర్స్ ఏఐలో చైనా ప్రపంచ నాయకుడిగా అవతరించింది.
అందరి జీవితంలోకి ఏఐ
ఈ ఏడాది ఏఐ కేవలం ప్రయోగశాలలకే పరిమితం కాలేదు. మన ఆఫీసు పనుల నుంచి స్మార్ట్ఫోన్ల వరకు ప్రతిచోటా భాగమైంది. మైక్రోసాఫ్ట్ 365 కోపైలట్ (Microsoft 365 Copilot) సాయంతో లక్షలాది మంది ఆఫీస్ ఉద్యోగులు ఈమెయిల్స్ రాయడం, మీటింగ్స్ను సంగ్రహించడం, ప్రజెంటేషన్లు తయారుచేయడం వంటివి సులభంగా చేస్తున్నారు.
గూగుల్ కూడా తన సెర్చ్ ఇంజిన్లో 'సెర్చ్ జనరేటివ్ ఎక్స్పీరియన్స్' (SGE)ను పూర్తిగా అందుబాటులోకి తెచ్చింది. ఇకపై గూగుల్ కేవలం లింకులు కాకుండా, ప్రశ్నలకు నేరుగా సంభాషణ రూపంలో సమాధానాలు ఇస్తోంది. గూగుల్ జెమినై యాప్, ఆండ్రాయిడ్ 16లో వచ్చిన ఏఐ ఫీచర్లు యూజర్లకు కొత్త అనుభూతిని అందించాయి.
యాపిల్ కూడా 'యాపిల్ ఇంటెలిజెన్స్ 2.0'తో ఈ పోటీలో చేరింది. యూజర్ల డేటా భద్రతకు ప్రాధాన్యత ఇస్తూ, ఐఫోన్లు, మ్యాక్లలోనే నేరుగా పనిచేసే ఆన్-డివైస్ ఏఐని పరిచయం చేసింది.
శాస్త్ర, వైద్య రంగాల్లో విప్లవం
వాణిజ్యపరమైన ఆవిష్కరణలతో పాటు, శాస్త్ర, వైద్య రంగాల్లో ఏఐ ప్రభావం అపారమైనది. గూగుల్ డీప్మైండ్ ఏఐ టూల్స్ కొత్త క్యాన్సర్ చికిత్సా మార్గాలను గుర్తించడంలో సహాయపడ్డాయి. ట్యూమర్ డీఎన్ఏను విశ్లేషించి, క్యాన్సర్కు కారణమయ్యే జన్యు ఉత్పరివర్తనాలను ఏఐ విజయవంతంగా గుర్తించింది.
అంతేకాదు, గణిత రంగంలో కొత్త సిద్ధాంతాలను కనుగొనడంలో, వాతావరణ మార్పులను అంచనా వేయడంలో ఏఐ కీలక పాత్ర పోషించింది. వరదలను ముందే పసిగట్టే గూగుల్ ఏఐ వ్యవస్థ ఇప్పుడు 150 దేశాల్లో 200 కోట్లకు పైగా ప్రజలకు సేవలు అందిస్తోంది.
భౌగోళిక రాజకీయాలు, నైతిక సవాళ్లు
ఏఐ ఎంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోందో, దాని వల్ల తలెత్తే సవాళ్లు కూడా అంతే వేగంగా పెరుగుతున్నాయి. ఏఐ ఆధిపత్యం కోసం దేశాల మధ్య పోటీ తీవ్రమైంది. అమెరికా అధ్యక్షుడు ట్రంప్ "విన్నింగ్ ది రేస్" నినాదంతో భారీ ఏఐ ప్రాజెక్టులకు శ్రీకారం చుట్టారు. అటు, యూరోపియన్ యూనియన్ కఠినమైన ఏఐ చట్టాలను అమలు చేసింది.
ఈ ఏడాది టెక్ కంపెనీలు ఏఐ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్పై సుమారు 1 ట్రిలియన్ డాలర్లు పెట్టుబడి పెట్టాయి. ఇది ఒక 'ఏఐ బబుల్'కు దారితీస్తుందనే ఆందోళనలు కూడా వ్యక్తమయ్యాయి.
అదే సమయంలో నైతిక సమస్యలు కూడా తెరపైకి వచ్చాయి. న్యూయార్క్లో ఒక యువకుడు మానసిక ఒత్తిడిలో ఉన్నప్పుడు ఏఐ చాట్బాట్తో మాట్లాడిన తర్వాత ఆత్మహత్య చేసుకున్న ఘటన తీవ్ర వివాదాస్పదమైంది. చాట్బాట్ అతడికి ధైర్యం చెప్పాల్సింది పోయి, ఆత్మహత్య ఆలోచనలను ప్రోత్సహించిందని కుటుంబ సభ్యులు ఆరోపించారు. ఈ ఘటన ఏఐ భద్రతపై తీవ్రమైన చర్చకు దారితీసింది. డీప్ఫేక్ వీడియోలు, ఏఐ సృష్టించిన తప్పుడు సమాచారం, కాపీరైట్ ఉల్లంఘనలు వంటి సమస్యలు కూడా పెరిగాయి.
జీపీటీ-5, జెమిని-3 వంటి అద్భుతమైన మోడల్స్ ఆవిష్కరణ నుంచి, చైనా ఓపెన్ సోర్స్ ఆధిపత్యం వరకు, 2025 ఏఐ ప్రయాణంలో ఒక అసాధారణమైన సంవత్సరం. ఈ టెక్నాలజీ ఇప్పుడు మన జీవితంలో ఒక విడదీయరాని శక్తిగా మారింది. అయితే, ఈ అపారమైన శక్తితో పాటు అంతే గొప్ప బాధ్యత కూడా వస్తుందని ఈ ఏడాది మనకు నేర్పింది. ఏఐ మానవాళికి మంచి చేస్తుందా లేదా అనేది మనం తీసుకునే నిర్ణయాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. 2025 ఆవిష్కరణలు ఆ భవిష్యత్ చర్చకు వేదికను సిద్ధం చేశాయి.
సరికొత్త ఏఐ మోడల్స్ సృష్టించిన సంచలనాలు
ఈ ఏడాది ప్రారంభంలో ఓపెన్ఏఐ (OpenAI) విడుదల చేసిన జీపీటీ-5 (GPT-5) మోడల్, ఏఐ సామర్థ్యాలకు కొత్త ప్రమాణాలను నిర్దేశించింది. జీపీటీ-4 కంటే మెరుగైన తార్కిక నైపుణ్యాలు, ఎక్కువ మెమరీ, మల్టీమోడల్ (టెక్స్ట్, ఇమేజ్, వీడియోలను అర్థం చేసుకోవడం) సామర్థ్యాలతో ఇది అందరినీ ఆశ్చర్యపరిచింది.
లక్షల పదాలున్న పెద్ద డాక్యుమెంట్లను, క్లిష్టమైన కోడింగ్ను, చివరికి లైవ్ వీడియో స్ట్రీమ్లను కూడా ఇది విశ్లేషించగలదు. ఈ పురోగతితో చాట్జీపీటీ తన అగ్రస్థానాన్ని నిలబెట్టుకుంది.
మరోవైపు, గూగుల్ డీప్మైండ్ (Google DeepMind) తన తర్వాతి తరం మోడల్ జెమినై-3 (Gemini 3)ని 2025 చివర్లో ఆవిష్కరించింది. జీపీటీ-5కి గట్టి పోటీ ఇస్తూ, తార్కికత, సృజనాత్మకత, సామర్థ్యం వంటి అంశాల్లో ఇది అద్భుతమైన పనితీరు కనబరిచింది.
జూలైలో, దీని అధునాతన వెర్షన్ 'డీప్ థింక్' సిస్టమ్, అంతర్జాతీయ మ్యాథ్ ఒలింపియాడ్ స్థాయిలో బంగారు పతకం సాధించేలా క్లిష్టమైన గణిత సమస్యలను పరిష్కరించింది. ఇది కేవలం ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వడమే కాకుండా, సాఫ్ట్వేర్లలో, వాస్తవ ప్రపంచంలో పనులు కూడా చేయగల 'ఏజెంట్' సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించింది.
శాన్ఫ్రాన్సిస్కోకు చెందిన ఆంథ్రోపిక్ (Anthropic) సంస్థ విడుదల చేసిన క్లాడ్ 4.5 (Claude 4.5) కూడా ప్రత్యేకంగా నిలిచింది. కోడింగ్, ఏజెంట్స్, కంప్యూటర్ వాడకంలో ప్రపంచంలోనే అత్యుత్తమ మోడల్గా పేరు తెచ్చుకుంది. ఒకేసారి 10 లక్షల టోకెన్ల (దాదాపు ఒక లైబ్రరీలోని పుస్తకాల సమాచారం) టెక్స్ట్ను ప్రాసెస్ చేయగల సామర్థ్యం దీని సొంతం.
ఇక, మెటా (Meta) సంస్థ తన ఓపెన్ సోర్స్ వ్యూహాన్ని కొనసాగిస్తూ లామా-3 (Llama 3), లామా-4 (Llama 4) మోడల్స్ను విడుదల చేసింది. 405 బిలియన్ పారామీటర్లతో వచ్చిన లామా-4, అత్యాధునిక ఏఐ టెక్నాలజీని ప్రపంచవ్యాప్తంగా డెవలపర్లకు అందుబాటులోకి తెచ్చింది.
ఓపెన్ సోర్స్ ఏఐలో పెరిగిన ప్రపంచ పోటీ
2025లో ఏఐ అభివృద్ధిలో ప్రపంచీకరణ స్పష్టంగా కనిపించింది. ముఖ్యంగా, ఓపెన్ సోర్స్ ఏఐ రంగంలో చైనా దూసుకువచ్చింది. చాలాకాలంగా ఈ రంగంలో అమెరికా గుత్తాధిపత్యం ఉండేది. కానీ, బీజింగ్కు చెందిన డీప్సీక్ (DeepSeek) సంస్థ తన 'డీప్సీక్ ఆర్1' మోడల్ను ఉచితంగా విడుదల చేసి సంచలనం సృష్టించింది.
ఇది అంతర్జాతీయ ఏఐ లీడర్బోర్డులలో రెండో స్థానానికి చేరింది. దీని విజయం అమెరికా టెక్ కంపెనీలను సైతం ఆశ్చర్యపరిచింది. డీప్సీక్ బాటలోనే అలీబాబా, టెన్సెంట్ వంటి చైనా దిగ్గజాలు కూడా తమ ఓపెన్ సోర్స్ మోడల్స్ను విడుదల చేశాయి. దీంతో, ఈ ఏడాది చివరి నాటికి, ఓపెన్ సోర్స్ ఏఐలో చైనా ప్రపంచ నాయకుడిగా అవతరించింది.
అందరి జీవితంలోకి ఏఐ
ఈ ఏడాది ఏఐ కేవలం ప్రయోగశాలలకే పరిమితం కాలేదు. మన ఆఫీసు పనుల నుంచి స్మార్ట్ఫోన్ల వరకు ప్రతిచోటా భాగమైంది. మైక్రోసాఫ్ట్ 365 కోపైలట్ (Microsoft 365 Copilot) సాయంతో లక్షలాది మంది ఆఫీస్ ఉద్యోగులు ఈమెయిల్స్ రాయడం, మీటింగ్స్ను సంగ్రహించడం, ప్రజెంటేషన్లు తయారుచేయడం వంటివి సులభంగా చేస్తున్నారు.
గూగుల్ కూడా తన సెర్చ్ ఇంజిన్లో 'సెర్చ్ జనరేటివ్ ఎక్స్పీరియన్స్' (SGE)ను పూర్తిగా అందుబాటులోకి తెచ్చింది. ఇకపై గూగుల్ కేవలం లింకులు కాకుండా, ప్రశ్నలకు నేరుగా సంభాషణ రూపంలో సమాధానాలు ఇస్తోంది. గూగుల్ జెమినై యాప్, ఆండ్రాయిడ్ 16లో వచ్చిన ఏఐ ఫీచర్లు యూజర్లకు కొత్త అనుభూతిని అందించాయి.
యాపిల్ కూడా 'యాపిల్ ఇంటెలిజెన్స్ 2.0'తో ఈ పోటీలో చేరింది. యూజర్ల డేటా భద్రతకు ప్రాధాన్యత ఇస్తూ, ఐఫోన్లు, మ్యాక్లలోనే నేరుగా పనిచేసే ఆన్-డివైస్ ఏఐని పరిచయం చేసింది.
శాస్త్ర, వైద్య రంగాల్లో విప్లవం
వాణిజ్యపరమైన ఆవిష్కరణలతో పాటు, శాస్త్ర, వైద్య రంగాల్లో ఏఐ ప్రభావం అపారమైనది. గూగుల్ డీప్మైండ్ ఏఐ టూల్స్ కొత్త క్యాన్సర్ చికిత్సా మార్గాలను గుర్తించడంలో సహాయపడ్డాయి. ట్యూమర్ డీఎన్ఏను విశ్లేషించి, క్యాన్సర్కు కారణమయ్యే జన్యు ఉత్పరివర్తనాలను ఏఐ విజయవంతంగా గుర్తించింది.
అంతేకాదు, గణిత రంగంలో కొత్త సిద్ధాంతాలను కనుగొనడంలో, వాతావరణ మార్పులను అంచనా వేయడంలో ఏఐ కీలక పాత్ర పోషించింది. వరదలను ముందే పసిగట్టే గూగుల్ ఏఐ వ్యవస్థ ఇప్పుడు 150 దేశాల్లో 200 కోట్లకు పైగా ప్రజలకు సేవలు అందిస్తోంది.
భౌగోళిక రాజకీయాలు, నైతిక సవాళ్లు
ఏఐ ఎంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోందో, దాని వల్ల తలెత్తే సవాళ్లు కూడా అంతే వేగంగా పెరుగుతున్నాయి. ఏఐ ఆధిపత్యం కోసం దేశాల మధ్య పోటీ తీవ్రమైంది. అమెరికా అధ్యక్షుడు ట్రంప్ "విన్నింగ్ ది రేస్" నినాదంతో భారీ ఏఐ ప్రాజెక్టులకు శ్రీకారం చుట్టారు. అటు, యూరోపియన్ యూనియన్ కఠినమైన ఏఐ చట్టాలను అమలు చేసింది.
ఈ ఏడాది టెక్ కంపెనీలు ఏఐ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్పై సుమారు 1 ట్రిలియన్ డాలర్లు పెట్టుబడి పెట్టాయి. ఇది ఒక 'ఏఐ బబుల్'కు దారితీస్తుందనే ఆందోళనలు కూడా వ్యక్తమయ్యాయి.
అదే సమయంలో నైతిక సమస్యలు కూడా తెరపైకి వచ్చాయి. న్యూయార్క్లో ఒక యువకుడు మానసిక ఒత్తిడిలో ఉన్నప్పుడు ఏఐ చాట్బాట్తో మాట్లాడిన తర్వాత ఆత్మహత్య చేసుకున్న ఘటన తీవ్ర వివాదాస్పదమైంది. చాట్బాట్ అతడికి ధైర్యం చెప్పాల్సింది పోయి, ఆత్మహత్య ఆలోచనలను ప్రోత్సహించిందని కుటుంబ సభ్యులు ఆరోపించారు. ఈ ఘటన ఏఐ భద్రతపై తీవ్రమైన చర్చకు దారితీసింది. డీప్ఫేక్ వీడియోలు, ఏఐ సృష్టించిన తప్పుడు సమాచారం, కాపీరైట్ ఉల్లంఘనలు వంటి సమస్యలు కూడా పెరిగాయి.
జీపీటీ-5, జెమిని-3 వంటి అద్భుతమైన మోడల్స్ ఆవిష్కరణ నుంచి, చైనా ఓపెన్ సోర్స్ ఆధిపత్యం వరకు, 2025 ఏఐ ప్రయాణంలో ఒక అసాధారణమైన సంవత్సరం. ఈ టెక్నాలజీ ఇప్పుడు మన జీవితంలో ఒక విడదీయరాని శక్తిగా మారింది. అయితే, ఈ అపారమైన శక్తితో పాటు అంతే గొప్ప బాధ్యత కూడా వస్తుందని ఈ ఏడాది మనకు నేర్పింది. ఏఐ మానవాళికి మంచి చేస్తుందా లేదా అనేది మనం తీసుకునే నిర్ణయాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. 2025 ఆవిష్కరణలు ఆ భవిష్యత్ చర్చకు వేదికను సిద్ధం చేశాయి.