అమెరికాకు పాక్ అరుదైన ఖనిజాలు.. మొదలైన ఎగుమతులు, రాజుకున్న వివాదం
- అరుదైన ఖనిజాల ఎగుమతి కోసం పాకిస్థాన్, అమెరికా మధ్య కీలక ఒప్పందం
- ఒప్పందంలో భాగంగా పాక్ నుంచి అమెరికాకు చేరిన తొలి నమూనాల కన్సైన్మెంట్
- పాక్లో 500 మిలియన్ డాలర్ల భారీ పెట్టుబడికి సిద్ధమైన అమెరికా సంస్థ
పాకిస్థాన్, అమెరికా మధ్య ఆర్థిక, వ్యూహాత్మక భాగస్వామ్యంలో ఒక కొత్త అధ్యాయం మొదలైంది. అరుదైన భూ ఖనిజాల ఎగుమతికి సంబంధించి ఇరు దేశాల మధ్య కుదిరిన ఒప్పందం అమలు దిశగా ముందుకు సాగుతుండగా, ఈ వ్యవహారం పాకిస్థాన్ రాజకీయాల్లో తీవ్ర దుమారం రేపుతోంది. ఇది దేశ ప్రయోజనాలకు విఘాతం కలిగించే 'రహస్య ఒప్పందం' అని ప్రతిపక్ష పార్టీ పాకిస్థాన్ తెహ్రీక్-ఇ-ఇన్సాఫ్ (పీటీఐ) తీవ్ర స్థాయిలో ఆరోపణలు గుప్పిస్తోంది.
వివరాల్లోకి వెళితే, అమెరికాకు చెందిన ‘యూఎస్ స్ట్రాటజిక్ మెటల్స్’ (యూఎస్ఎస్ఎం) అనే సంస్థ గత సెప్టెంబర్లో పాకిస్థాన్తో ఒక అవగాహన ఒప్పందం (ఎంఓయూ) కుదుర్చుకుంది. ఈ ఒప్పందంలో భాగంగా, పాకిస్థాన్లోని ఫ్రాంటియర్ వర్క్స్ ఆర్గనైజేషన్ (ఎఫ్డబ్ల్యూఓ) సమన్వయంతో సేకరించిన యాంటిమొనీ, రాగి, నియోడైమియం వంటి అరుదైన ఖనిజాల నమూనాలతో కూడిన తొలి కన్సైన్మెంట్ను అమెరికాకు పంపారు. పాకిస్థాన్లో ఖనిజాల వెలికితీత, శుద్ధి కేంద్రాల ఏర్పాటు కోసం సుమారు 500 మిలియన్ డాలర్ల పెట్టుబడి పెట్టేందుకు యూఎస్ఎస్ఎం ప్రణాళికలు రచిస్తోంది.
ఈ ఒప్పందం ద్వారా పాకిస్థాన్ ప్రపంచ ఖనిజ సరఫరా వ్యవస్థలో కీలక పాత్ర పోషించనుందని, తద్వారా బిలియన్ల డాలర్ల ఆదాయంతో పాటు ఉపాధి అవకాశాలు, సాంకేతిక బదిలీ జరుగుతుందని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. పాకిస్థాన్లో సుమారు 6 ట్రిలియన్ డాలర్ల విలువైన ఖనిజ నిక్షేపాలు ఉన్నాయని అంచనా. మరోవైపు, ఈ ఒప్పందం ద్వారా కీలకమైన ముడిసరుకుల కోసం ఇతర దేశాలపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గించుకోవచ్చని అమెరికా భావిస్తోంది.
అయితే, ఈ ఒప్పందంపై పీటీఐ పార్టీ తీవ్ర అభ్యంతరం వ్యక్తం చేసింది. పీటీఐ సమాచార కార్యదర్శి షేక్ వకాస్ అక్రమ్ మాట్లాడుతూ, వాషింగ్టన్తో ప్రభుత్వం కుదుర్చుకుంటున్న రహస్య ఒప్పందాల పూర్తి వివరాలను తక్షణమే బయటపెట్టాలని డిమాండ్ చేశారు. "ఇలాంటి ఏకపక్ష, రహస్య ఒప్పందాలు దేశంలో ఇప్పటికే నెలకొన్న ఉద్రిక్త పరిస్థితులను మరింత దిగజార్చుతాయి" అని ఆయన ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. మొఘల్ చక్రవర్తి జహంగీర్ సూరత్ పోర్టులో బ్రిటీష్ వారికి వ్యాపార హక్కులు కల్పించడం వలనే దేశం వలస పాలనలోకి వెళ్లిందని, ప్రభుత్వం ఆ చారిత్రక తప్పిదం నుంచి పాఠాలు నేర్చుకోవాలని ఆయన హెచ్చరించారు.
ఇదిలా ఉండగా, పస్నీ పోర్ట్ను అమెరికాకు అప్పగించే ప్రతిపాదన ఉందంటూ వచ్చిన వార్తలను పాక్ సైనిక వర్గాలు ఖండించాయి. అది కేవలం ఒక వాణిజ్యపరమైన ఆలోచన మాత్రమేనని, అధికారిక విధానం కాదని స్పష్టం చేశాయి. దేశంలోని ప్రధాన సమస్యల నుంచి ప్రజల దృష్టిని మళ్లించేందుకే పాలక పక్షాలు ఒకరిపై ఒకరు విమర్శలు చేసుకుంటున్నాయని అక్రమ్ ఆరోపించారు.
వివరాల్లోకి వెళితే, అమెరికాకు చెందిన ‘యూఎస్ స్ట్రాటజిక్ మెటల్స్’ (యూఎస్ఎస్ఎం) అనే సంస్థ గత సెప్టెంబర్లో పాకిస్థాన్తో ఒక అవగాహన ఒప్పందం (ఎంఓయూ) కుదుర్చుకుంది. ఈ ఒప్పందంలో భాగంగా, పాకిస్థాన్లోని ఫ్రాంటియర్ వర్క్స్ ఆర్గనైజేషన్ (ఎఫ్డబ్ల్యూఓ) సమన్వయంతో సేకరించిన యాంటిమొనీ, రాగి, నియోడైమియం వంటి అరుదైన ఖనిజాల నమూనాలతో కూడిన తొలి కన్సైన్మెంట్ను అమెరికాకు పంపారు. పాకిస్థాన్లో ఖనిజాల వెలికితీత, శుద్ధి కేంద్రాల ఏర్పాటు కోసం సుమారు 500 మిలియన్ డాలర్ల పెట్టుబడి పెట్టేందుకు యూఎస్ఎస్ఎం ప్రణాళికలు రచిస్తోంది.
ఈ ఒప్పందం ద్వారా పాకిస్థాన్ ప్రపంచ ఖనిజ సరఫరా వ్యవస్థలో కీలక పాత్ర పోషించనుందని, తద్వారా బిలియన్ల డాలర్ల ఆదాయంతో పాటు ఉపాధి అవకాశాలు, సాంకేతిక బదిలీ జరుగుతుందని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. పాకిస్థాన్లో సుమారు 6 ట్రిలియన్ డాలర్ల విలువైన ఖనిజ నిక్షేపాలు ఉన్నాయని అంచనా. మరోవైపు, ఈ ఒప్పందం ద్వారా కీలకమైన ముడిసరుకుల కోసం ఇతర దేశాలపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గించుకోవచ్చని అమెరికా భావిస్తోంది.
అయితే, ఈ ఒప్పందంపై పీటీఐ పార్టీ తీవ్ర అభ్యంతరం వ్యక్తం చేసింది. పీటీఐ సమాచార కార్యదర్శి షేక్ వకాస్ అక్రమ్ మాట్లాడుతూ, వాషింగ్టన్తో ప్రభుత్వం కుదుర్చుకుంటున్న రహస్య ఒప్పందాల పూర్తి వివరాలను తక్షణమే బయటపెట్టాలని డిమాండ్ చేశారు. "ఇలాంటి ఏకపక్ష, రహస్య ఒప్పందాలు దేశంలో ఇప్పటికే నెలకొన్న ఉద్రిక్త పరిస్థితులను మరింత దిగజార్చుతాయి" అని ఆయన ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. మొఘల్ చక్రవర్తి జహంగీర్ సూరత్ పోర్టులో బ్రిటీష్ వారికి వ్యాపార హక్కులు కల్పించడం వలనే దేశం వలస పాలనలోకి వెళ్లిందని, ప్రభుత్వం ఆ చారిత్రక తప్పిదం నుంచి పాఠాలు నేర్చుకోవాలని ఆయన హెచ్చరించారు.
ఇదిలా ఉండగా, పస్నీ పోర్ట్ను అమెరికాకు అప్పగించే ప్రతిపాదన ఉందంటూ వచ్చిన వార్తలను పాక్ సైనిక వర్గాలు ఖండించాయి. అది కేవలం ఒక వాణిజ్యపరమైన ఆలోచన మాత్రమేనని, అధికారిక విధానం కాదని స్పష్టం చేశాయి. దేశంలోని ప్రధాన సమస్యల నుంచి ప్రజల దృష్టిని మళ్లించేందుకే పాలక పక్షాలు ఒకరిపై ఒకరు విమర్శలు చేసుకుంటున్నాయని అక్రమ్ ఆరోపించారు.