డిజిటల్ చెల్లింపుల భద్రతకు ఐదు సూత్రాలు... వివరాలు ఇవిగో!
- పెరుగుతున్న సైబర్ మోసాలు
- అమాయకులే టార్గెట్
- సురక్షితమైన డిజిటల్ చెల్లింపుల కోసం ఎన్పీసీఐ సూచనలు
నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (NPCI) డిజిటల్ చెల్లింపుల్లో భద్రతను పెంపొందించేందుకు ఐదు ముఖ్యమైన సూచనలను విడుదల చేసింది. యూపీఐ (UPI) ద్వారా జరిగే లావాదేవీల సంఖ్య భారతదేశంలో వేగంగా పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో, సైబర్ మోసాల నుంచి రక్షణ కల్పించేందుకు ఈ సలహాలు ఉపయోగపడతాయి. ఈ లేఖనంలో NPCI సూచనలను ఐదు ఉపశీర్షికలతో వివరిస్తాము.
1. చెల్లింపు వివరాలను ధృవీకరించుకోండి
డిజిటల్ చెల్లింపులు చేసే ముందు, గ్రహీత వివరాలను జాగ్రత్తగా పరిశీలించాలని NPCI సూచిస్తోంది. యూపీఐ ఐడీ, మొబైల్ నంబర్ లేదా బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు సరైనవేనా అని రెండుసార్లు తనిఖీ చేయాలి. తొందరపడి లావాదేవీలు చేయడం వల్ల తప్పుడు ఖాతాలకు డబ్బు బదిలీ అయ్యే ప్రమాదం ఉంది. అనుమానాస్పద లింక్లు లేదా సందేశాల ద్వారా వచ్చే చెల్లింపు అభ్యర్థనలను నివారించడం మంచిది. ఈ జాగ్రత్తలు మోసాల నుంచి రక్షణ కల్పిస్తాయి.
2. విశ్వసనీయ యాప్లను మాత్రమే ఉపయోగించండి
చెల్లింపుల కోసం గూగుల్ ప్లే స్టోర్ లేదా యాపిల్ యాప్ స్టోర్ నుంచి డౌన్లోడ్ చేసిన విశ్వసనీయ యాప్లను మాత్రమే ఉపయోగించాలని NPCI సిఫార్సు చేస్తోంది. BHIM, GPay, PhonePe, Paytm వంటి ధృవీకరించబడిన యాప్లు సురక్షితమైనవి. అనధికారిక లేదా తెలియని యాప్ల ద్వారా లావాదేవీలు చేయడం వల్ల డేటా దొంగతనం లేదా ఆర్థిక నష్టం జరిగే అవకాశం ఉంది. యాప్లను ఎప్పటికప్పుడు అప్డేట్ చేసుకోవడం కూడా భద్రతను పెంచుతుంది.
3. సున్నితమైన సమాచారాన్ని రక్వించుకోండి
యూపీఐ పిన్, ఓటీపీ (OTP), బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు వంటి సున్నితమైన సమాచారాన్ని ఎవరితోనూ పంచుకోవద్దని NPCI హెచ్చరిస్తోంది. మోసగాళ్లు ఫోన్ కాల్స్, సందేశాలు లేదా ఇమెయిల్స్ ద్వారా ఈ వివరాలను కాజేయడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఏ బ్యాంకు లేదా NPCI ఈ సమాచారాన్ని అడగదు. అనుమానాస్పద సందేశాలకు స్పందించకుండా, వాటిని వెంటనే రిపోర్ట్ చేయాలి.
4. లావాదేవీలను ఎప్పటికప్పుడు పర్యవేక్షించండి
ప్రతి లావాదేవీ తర్వాత వచ్చే నోటిఫికేషన్లను జాగ్రత్తగా తనిఖీ చేయాలని NPCI సూచిస్తోంది. అనుమానాస్పద లావాదేవీలు గుర్తించిన వెంటనే నేషనల్ సైబర్ క్రైమ్ హెల్ప్లైన్ 1930కు లేదా సంచార్ సాథి పోర్టల్ (https://sancharsaathi.gov.in/sfc/) ద్వారా ఫిర్యాదు చేయాలి. సందేశాలు, స్క్రీన్షాట్లు లేదా ఇతర ఆధారాలను భద్రపరచడం దర్యాప్తుకు సహాయపడుతుంది.
5. ఉపయోగంలో లేని యూపీఐ ఐడీలను డియాక్టివేట్ చేయండి
ఒక సంవత్సరం పాటు ఉపయోగించని యూపీఐ ఐడీలను స్వయంచాలకంగా నిష్క్రియం చేయాలని NPCI సూచిస్తోంది. పాత ఫోన్ నంబర్లు మరొకరికి కేటాయించబడితే, ఆ యూపీఐ ఐడీ దుర్వినియోగం కావచ్చు. అందుకే, ఉపయోగంలో లేని ఐడీలను తొలగించడం లేదా డియాక్టివేట్ చేయడం ద్వారా భద్రతను పెంచవచ్చు.ఈ సూచనలను పాటించడం ద్వారా డిజిటల్ చెల్లింపులు సురక్షితంగా, సౌకర్యవంతంగా జరుగుతాయని NPCI తెలిపింది
1. చెల్లింపు వివరాలను ధృవీకరించుకోండి
డిజిటల్ చెల్లింపులు చేసే ముందు, గ్రహీత వివరాలను జాగ్రత్తగా పరిశీలించాలని NPCI సూచిస్తోంది. యూపీఐ ఐడీ, మొబైల్ నంబర్ లేదా బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు సరైనవేనా అని రెండుసార్లు తనిఖీ చేయాలి. తొందరపడి లావాదేవీలు చేయడం వల్ల తప్పుడు ఖాతాలకు డబ్బు బదిలీ అయ్యే ప్రమాదం ఉంది. అనుమానాస్పద లింక్లు లేదా సందేశాల ద్వారా వచ్చే చెల్లింపు అభ్యర్థనలను నివారించడం మంచిది. ఈ జాగ్రత్తలు మోసాల నుంచి రక్షణ కల్పిస్తాయి.
2. విశ్వసనీయ యాప్లను మాత్రమే ఉపయోగించండి
చెల్లింపుల కోసం గూగుల్ ప్లే స్టోర్ లేదా యాపిల్ యాప్ స్టోర్ నుంచి డౌన్లోడ్ చేసిన విశ్వసనీయ యాప్లను మాత్రమే ఉపయోగించాలని NPCI సిఫార్సు చేస్తోంది. BHIM, GPay, PhonePe, Paytm వంటి ధృవీకరించబడిన యాప్లు సురక్షితమైనవి. అనధికారిక లేదా తెలియని యాప్ల ద్వారా లావాదేవీలు చేయడం వల్ల డేటా దొంగతనం లేదా ఆర్థిక నష్టం జరిగే అవకాశం ఉంది. యాప్లను ఎప్పటికప్పుడు అప్డేట్ చేసుకోవడం కూడా భద్రతను పెంచుతుంది.
3. సున్నితమైన సమాచారాన్ని రక్వించుకోండి
యూపీఐ పిన్, ఓటీపీ (OTP), బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు వంటి సున్నితమైన సమాచారాన్ని ఎవరితోనూ పంచుకోవద్దని NPCI హెచ్చరిస్తోంది. మోసగాళ్లు ఫోన్ కాల్స్, సందేశాలు లేదా ఇమెయిల్స్ ద్వారా ఈ వివరాలను కాజేయడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఏ బ్యాంకు లేదా NPCI ఈ సమాచారాన్ని అడగదు. అనుమానాస్పద సందేశాలకు స్పందించకుండా, వాటిని వెంటనే రిపోర్ట్ చేయాలి.
4. లావాదేవీలను ఎప్పటికప్పుడు పర్యవేక్షించండి
ప్రతి లావాదేవీ తర్వాత వచ్చే నోటిఫికేషన్లను జాగ్రత్తగా తనిఖీ చేయాలని NPCI సూచిస్తోంది. అనుమానాస్పద లావాదేవీలు గుర్తించిన వెంటనే నేషనల్ సైబర్ క్రైమ్ హెల్ప్లైన్ 1930కు లేదా సంచార్ సాథి పోర్టల్ (https://sancharsaathi.gov.in/sfc/) ద్వారా ఫిర్యాదు చేయాలి. సందేశాలు, స్క్రీన్షాట్లు లేదా ఇతర ఆధారాలను భద్రపరచడం దర్యాప్తుకు సహాయపడుతుంది.
5. ఉపయోగంలో లేని యూపీఐ ఐడీలను డియాక్టివేట్ చేయండి
ఒక సంవత్సరం పాటు ఉపయోగించని యూపీఐ ఐడీలను స్వయంచాలకంగా నిష్క్రియం చేయాలని NPCI సూచిస్తోంది. పాత ఫోన్ నంబర్లు మరొకరికి కేటాయించబడితే, ఆ యూపీఐ ఐడీ దుర్వినియోగం కావచ్చు. అందుకే, ఉపయోగంలో లేని ఐడీలను తొలగించడం లేదా డియాక్టివేట్ చేయడం ద్వారా భద్రతను పెంచవచ్చు.ఈ సూచనలను పాటించడం ద్వారా డిజిటల్ చెల్లింపులు సురక్షితంగా, సౌకర్యవంతంగా జరుగుతాయని NPCI తెలిపింది