Manjinder Singh Sirsa: ఢిల్లీలో క్లౌడ్ సీడింగ్కు సర్వం సిద్ధం.. వాతావరణమే కీలకం!
- ఢిల్లీలో కాలుష్య నియంత్రణకు కృత్రిమ వర్షం
- నేడు తొలి క్లౌడ్ సీడింగ్ ప్రయోగానికి ఏర్పాట్లు
- వాతావరణ పరిస్థితులు అనుకూలిస్తేనే ప్రయోగం
- ఐఐటీ కాన్పూర్ నేతృత్వంలో ప్రాజెక్ట్ నిర్వహణ
- ఇప్పటికే బురారీ ప్రాంతంలో ట్రయల్ ఫ్లైట్ పూర్తి
- పలుమార్లు వాయిదా పడుతూ వస్తున్న ప్రయోగం
దేశ రాజధాని ఢిల్లీలో తీవ్రమవుతున్న వాయు కాలుష్యాన్ని నియంత్రించేందుకు ప్రభుత్వం తలపెట్టిన 'క్లౌడ్ సీడింగ్' ప్రయోగానికి రంగం సిద్ధమైంది. వాతావరణ పరిస్థితులు అనుకూలిస్తే మంగళవారం తొలి విడత ప్రయోగాన్ని నిర్వహించే అవకాశం ఉందని అధికారులు తెలిపారు. ఈ ప్రయోగం ద్వారా కృత్రిమ వర్షం కురిపించి, గాలిలోని కాలుష్య కారకాలను తగ్గించాలని ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ఈ విషయంపై ఢిల్లీ పర్యావరణ శాఖ మంత్రి మంజిందర్ సింగ్ సిర్సా మాట్లాడుతూ ప్రయోగం సాధ్యాసాధ్యాలను అంచనా వేసేందుకు నేడు ఒక సమీక్షా సమావేశం ఏర్పాటు చేసినట్లు చెప్పారు. "ప్రయోగానికి అవసరమైన విమానం కాన్పూర్ నుంచి రేపు ఢిల్లీకి చేరుకుంటుంది. వాతావరణం అనుకూలంగా ఉంటే, మేం క్లౌడ్ సీడింగ్ ట్రయల్ నిర్వహించవచ్చు. అయితే, అంతా వాతావరణంపైనే ఆధారపడి ఉంది" అని ఆయన వివరించారు.
ఐఐటీ కాన్పూర్ నేతృత్వంలో ఈ ప్రాజెక్ట్ జరుగుతోంది. ఇప్పటికే గత వారం బురారీ ప్రాంతంలో అధికారులు ఒక టెస్ట్ ఫ్లైట్ నిర్వహించారు. ఈ ట్రయల్ సమయంలో విమానం నుంచి సిల్వర్ అయోడైడ్, సోడియం క్లోరైడ్ వంటి రసాయనాలను తక్కువ మోతాదులో గాలిలోకి విడుదల చేశారు. అయితే, కృత్రిమ వర్షం కురవాలంటే వాతావరణంలో తేమ శాతం కనీసం 50 శాతం ఉండాలి. కానీ, ఆ సమయంలో తేమ 20 శాతం కంటే తక్కువగా ఉండటంతో వర్షం పడలేదు. ఇది కేవలం విమానం, పరికరాల పనితీరును, వివిధ ఏజెన్సీల మధ్య సమన్వయాన్ని పరీక్షించేందుకే నిర్వహించినట్లు ఐఐటీ కాన్పూర్ తన నివేదికలో పేర్కొంది.
అక్టోబర్ 28 నుంచి 30 మధ్య క్లౌడ్ సీడింగ్కు అనువైన మేఘాలు ఏర్పడే అవకాశం ఉందని భారత వాతావరణ శాఖ (ఐఎండీ) సూచించినట్లు ముఖ్యమంత్రి రేఖా గుప్తా గత వారం తెలిపారు. పరిస్థితులు అనుకూలిస్తే అక్టోబర్ 29న ఢిల్లీలో తొలి కృత్రిమ వర్షం కురవొచ్చని ఆమె పేర్కొన్నారు.
ఈ ప్రాజెక్ట్ కోసం ఢిల్లీ ప్రభుత్వం సెప్టెంబర్ 25న ఐఐటీ కాన్పూర్తో అవగాహన ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. మొత్తం ఐదు విడతల క్లౌడ్ సీడింగ్ ప్రయోగాల కోసం రూ. 3.21 కోట్లను కేబినెట్ మే 7న ఆమోదించింది. ఈ ప్రయోగాలకు డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ సివిల్ ఏవియేషన్ (డీజీసీఏ), కేంద్ర పర్యావరణ, రక్షణ, హోం మంత్రిత్వ శాఖలతో పాటు పదికి పైగా వివిధ విభాగాల నుంచి అనుమతులు లభించాయి. అయితే, వాతావరణ పరిస్థితులు అనుకూలించకపోవడంతో మే, జూన్, ఆగస్టు, సెప్టెంబర్ నెలల్లో ఈ ప్రయోగం పలుమార్లు వాయిదా పడుతూ వచ్చింది.
ఈ విషయంపై ఢిల్లీ పర్యావరణ శాఖ మంత్రి మంజిందర్ సింగ్ సిర్సా మాట్లాడుతూ ప్రయోగం సాధ్యాసాధ్యాలను అంచనా వేసేందుకు నేడు ఒక సమీక్షా సమావేశం ఏర్పాటు చేసినట్లు చెప్పారు. "ప్రయోగానికి అవసరమైన విమానం కాన్పూర్ నుంచి రేపు ఢిల్లీకి చేరుకుంటుంది. వాతావరణం అనుకూలంగా ఉంటే, మేం క్లౌడ్ సీడింగ్ ట్రయల్ నిర్వహించవచ్చు. అయితే, అంతా వాతావరణంపైనే ఆధారపడి ఉంది" అని ఆయన వివరించారు.
ఐఐటీ కాన్పూర్ నేతృత్వంలో ఈ ప్రాజెక్ట్ జరుగుతోంది. ఇప్పటికే గత వారం బురారీ ప్రాంతంలో అధికారులు ఒక టెస్ట్ ఫ్లైట్ నిర్వహించారు. ఈ ట్రయల్ సమయంలో విమానం నుంచి సిల్వర్ అయోడైడ్, సోడియం క్లోరైడ్ వంటి రసాయనాలను తక్కువ మోతాదులో గాలిలోకి విడుదల చేశారు. అయితే, కృత్రిమ వర్షం కురవాలంటే వాతావరణంలో తేమ శాతం కనీసం 50 శాతం ఉండాలి. కానీ, ఆ సమయంలో తేమ 20 శాతం కంటే తక్కువగా ఉండటంతో వర్షం పడలేదు. ఇది కేవలం విమానం, పరికరాల పనితీరును, వివిధ ఏజెన్సీల మధ్య సమన్వయాన్ని పరీక్షించేందుకే నిర్వహించినట్లు ఐఐటీ కాన్పూర్ తన నివేదికలో పేర్కొంది.
అక్టోబర్ 28 నుంచి 30 మధ్య క్లౌడ్ సీడింగ్కు అనువైన మేఘాలు ఏర్పడే అవకాశం ఉందని భారత వాతావరణ శాఖ (ఐఎండీ) సూచించినట్లు ముఖ్యమంత్రి రేఖా గుప్తా గత వారం తెలిపారు. పరిస్థితులు అనుకూలిస్తే అక్టోబర్ 29న ఢిల్లీలో తొలి కృత్రిమ వర్షం కురవొచ్చని ఆమె పేర్కొన్నారు.
ఈ ప్రాజెక్ట్ కోసం ఢిల్లీ ప్రభుత్వం సెప్టెంబర్ 25న ఐఐటీ కాన్పూర్తో అవగాహన ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. మొత్తం ఐదు విడతల క్లౌడ్ సీడింగ్ ప్రయోగాల కోసం రూ. 3.21 కోట్లను కేబినెట్ మే 7న ఆమోదించింది. ఈ ప్రయోగాలకు డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ సివిల్ ఏవియేషన్ (డీజీసీఏ), కేంద్ర పర్యావరణ, రక్షణ, హోం మంత్రిత్వ శాఖలతో పాటు పదికి పైగా వివిధ విభాగాల నుంచి అనుమతులు లభించాయి. అయితే, వాతావరణ పరిస్థితులు అనుకూలించకపోవడంతో మే, జూన్, ఆగస్టు, సెప్టెంబర్ నెలల్లో ఈ ప్రయోగం పలుమార్లు వాయిదా పడుతూ వచ్చింది.
