Labor Codes: ఉద్యోగుల కోసం కేంద్రం కొత్త లేబర్ కోడ్లు... ఓ లుక్కేద్దాం!
- అమల్లోకి వచ్చిన నాలుగు కొత్త కార్మిక కోడ్లు
- కాంట్రాక్ట్ ఉద్యోగులకు ఏడాదికే గ్రాట్యుటీ పొందే అవకాశం
- ఐటీ ఉద్యోగులకు ప్రతినెలా 7వ తేదీలోపు జీతాలు తప్పనిసరి
- గిగ్, ప్లాట్ఫాం వర్కర్లకు తొలిసారిగా సామాజిక భద్రత కల్పన
- ప్రతి ఉద్యోగికి అపాయింట్మెంట్ లెటర్ ఇవ్వడం ఇకపై తప్పనిసరి
దేశంలోని కోట్లాది మంది ఉద్యోగుల సంక్షేమం, భద్రతను బలోపేతం చేసే దిశగా కేంద్ర ప్రభుత్వం చారిత్రక నిర్ణయం తీసుకుంది. దశాబ్దాలుగా అమల్లో ఉన్న 29 పాత కార్మిక చట్టాలను ఏకీకృతం చేస్తూ రూపొందించిన నాలుగు కొత్త లేబర్ కోడ్లను శుక్రవారం నుంచి అమలులోకి తీసుకొచ్చింది. వేజెస్ కోడ్, ఇండస్ట్రియల్ రిలేషన్స్ కోడ్, సోషల్ సెక్యూరిటీ కోడ్, ఆక్యుపేషనల్ సేఫ్టీ కోడ్ అనే ఈ నాలుగు సంస్కరణలు వ్యవస్థీకృత, అసంఘటిత రంగాల్లోని కార్మికులకు సమగ్రమైన రక్షణ కవచాన్ని అందించనున్నాయి. ఈ కొత్త నిబంధనలు ఉద్యోగ భద్రత, సకాలంలో వేతనాలు, సామాజిక భద్రత, మహిళల సాధికారత వంటి అంశాల్లో విప్లవాత్మక మార్పులకు శ్రీకారం చుట్టనున్నాయని నిపుణులు విశ్లేషిస్తున్నారు.
కార్మిక చట్టాల్లో సమూల సంస్కరణలు
సంక్లిష్టంగా, బహుళ నిబంధనలతో ఉన్న 29 వేర్వేరు చట్టాల స్థానంలో కేవలం 4 కోడ్లను తీసుకురావడం ద్వారా ప్రభుత్వం కార్మిక చట్టాల వ్యవస్థను సరళీకృతం చేసింది. దీనివల్ల ఉద్యోగులకు తమ హక్కులపై స్పష్టత లభించడంతో పాటు, యాజమాన్యాలకు కూడా నిబంధనల పాటింపు (కాంప్లయన్స్) సులభతరం అవుతుంది. ముఖ్యంగా, ఇప్పటివరకు చట్టపరమైన గుర్తింపు లేని గిగ్, ప్లాట్ఫాం వర్కర్లను (ఓలా, ఉబర్, స్విగ్గీ వంటి యాప్ ఆధారిత సంస్థల్లో పనిచేసేవారు) తొలిసారిగా చట్ట పరిధిలోకి తీసుకురావడం ఈ సంస్కరణల్లో కీలకమైన మైలురాయి.
ఉద్యోగులకు లభించే కీలక ప్రయోజనాలు
కొత్త లేబర్ కోడ్లు ఉద్యోగులకు అనేక ప్రత్యక్ష ప్రయోజనాలను అందిస్తున్నాయి. వాటిలో కొన్ని ముఖ్యమైనవి:
అపాయింట్మెంట్ లెటర్ తప్పనిసరి: ఇకపై ప్రతి ఉద్యోగికి తప్పనిసరిగా నియామక పత్రం (అపాయింట్మెంట్ లెటర్) ఇవ్వాలి. ఇందులో ఉద్యోగ నిబంధనలు, వేతనం, పని గంటలు వంటి వివరాలు స్పష్టంగా పేర్కొనాలి. ఇది ఉద్యోగ భద్రతకు, పారదర్శకతకు భరోసా ఇస్తుంది.
సకాలంలో వేతనాలు: ఐటీ రంగంలోని ఉద్యోగులకు ప్రతినెలా 7వ తేదీలోపు కచ్చితంగా జీతాలు చెల్లించాలి. ఇతర రంగాల్లోనూ వేతనాల చెల్లింపులో జాప్యాన్ని నివారించడానికి కఠిన నిబంధనలు చేర్చారు.
పని గంటల నియంత్రణ: సాధారణంగా రోజుకు 8 నుంచి 12 గంటల పని, వారానికి 48 గంటలకు మించకుండా పనివేళలను నియంత్రించారు. అదనపు పని (ఓవర్టైమ్) చేయిస్తే రెట్టింపు వేతనం చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
ఉచిత ఆరోగ్య పరీక్షలు: 40 ఏళ్లు పైబడిన ఉద్యోగులకు యాజమాన్యాలు ఏటా ఉచితంగా ఆరోగ్య పరీక్షలు చేయించడం తప్పనిసరి.
గ్రాట్యుటీ నిబంధనల్లో కీలక మార్పు
గతంలో ఒక సంస్థలో కనీసం ఐదేళ్లు నిరంతరాయంగా పనిచేస్తేనే ఉద్యోగులు గ్రాట్యుటీకి అర్హులు. అయితే కొత్త నిబంధనలు ఫిక్స్డ్-టర్మ్ ఎంప్లాయీస్ (FTEs) లేదా కాంట్రాక్ట్ ఉద్యోగులకు భారీ ఊరటనిచ్చాయి.
ఏడాదికే గ్రాట్యుటీ: ఇకపై ఫిక్స్డ్-టర్మ్ ఉద్యోగులు ఒక సంస్థలో కేవలం ఒక సంవత్సరం పనిచేసినా గ్రాట్యుటీ పొందేందుకు అర్హులవుతారు. దీనివల్ల తాత్కాలిక, కాంట్రాక్ట్ ఉద్యోగులకు సైతం పర్మనెంట్ ఉద్యోగులతో సమానంగా ప్రయోజనాలు అందుతాయి.
గ్రాట్యుటీ లెక్కింపు: గ్రాట్యుటీని (చివరిగా తీసుకున్న వేతనం × 15/26) × పూర్తి చేసిన సేవా సంవత్సరాలు అనే ఫార్ములా ఆధారంగా లెక్కిస్తారు. ఒక ఉద్యోగి సేవలో ఉండగా మరణించినా లేదా వైకల్యానికి గురైనా కనీస సేవా కాలంతో సంబంధం లేకుండా గ్రాట్యుటీ చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
గిగ్, ప్లాట్ఫాం వర్కర్లకు చట్టపరమైన గుర్తింపు
దేశంలో వేగంగా విస్తరిస్తున్న గిగ్ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పనిచేస్తున్న లక్షలాది మంది కార్మికులకు కొత్త కోడ్లు చట్టపరమైన రక్షణ కల్పిస్తున్నాయి.
సామాజిక భద్రత: ఉబర్, స్విగ్గీ వంటి అగ్రిగేటర్ సంస్థలు తమ వార్షిక టర్నోవర్లో 1 నుంచి 2 శాతం వరకు సామాజిక భద్రతా నిధికి జమ చేయాలి. ఈ నిధిని గిగ్ వర్కర్ల పీఎఫ్, ఈఎస్ఐసీ, బీమా వంటి అవసరాలకు వినియోగిస్తారు.
పోర్టబుల్ ప్రయోజనాలు: ఆధార్తో అనుసంధానించిన యూనివర్సల్ అకౌంట్ నంబర్ (UAN) ద్వారా వలస కార్మికులు రాష్ట్రాలు మారినా తమ సామాజిక భద్రతా ప్రయోజనాలను కోల్పోకుండా కొనసాగించుకోవచ్చు.
మహిళా ఉద్యోగులకు అదనపు భరోసా
మహిళా సాధికారతకు, సమానత్వానికి కొత్త చట్టాలు పెద్దపీట వేశాయి.
అన్ని రంగాల్లో అవకాశాలు: మహిళలు రాత్రి షిఫ్ట్లతో పాటు గనులు వంటి ప్రమాదకర పనుల్లో కూడా పనిచేసేందుకు అనుమతించారు. అయితే, వారి భద్రతకు యాజమాన్యాలు పూర్తి బాధ్యత వహించడంతో పాటు వారి అనుమతి తప్పనిసరి.
కుటుంబ కవరేజ్: మహిళా ఉద్యోగుల ఫ్యామిలీ కవరేజ్లో అత్తమామలను కూడా చేర్చడం ద్వారా వారి కుటుంబ బాధ్యతలకు గుర్తింపునిచ్చారు. లింగ వివక్ష లేకుండా సమాన పనికి సమాన వేతనం కచ్చితంగా అమలు చేయాలని చట్టం నిర్దేశిస్తోంది.
యాజమాన్యాలకూ సులభతరమైన విధానాలు
ఈ సంస్కరణలు కేవలం ఉద్యోగులకే కాకుండా, యాజమాన్యాలకు కూడా ప్రయోజనకరంగా ఉన్నాయి. 29 చట్టాల స్థానంలో 4 కోడ్లు రావడం వల్ల నిబంధనల అమలు, రిజిస్ట్రేషన్ ప్రక్రియలు సరళతరమయ్యాయి. ఇది వ్యాపార నిర్వహణను సులభతరం చేసి, పారిశ్రామిక ప్రగతికి దోహదపడుతుందని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. మొత్తం మీద, ఈ నూతన కార్మిక సంస్కరణలు ఉద్యోగుల హక్కులకు భరోసా ఇస్తూ, యాజమాన్యాలకు పారదర్శకమైన వాతావరణాన్ని సృష్టిస్తూ దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో సమతుల్యతను సాధించేందుకు మార్గం సుగమం చేస్తున్నాయి.
కార్మిక చట్టాల్లో సమూల సంస్కరణలు
సంక్లిష్టంగా, బహుళ నిబంధనలతో ఉన్న 29 వేర్వేరు చట్టాల స్థానంలో కేవలం 4 కోడ్లను తీసుకురావడం ద్వారా ప్రభుత్వం కార్మిక చట్టాల వ్యవస్థను సరళీకృతం చేసింది. దీనివల్ల ఉద్యోగులకు తమ హక్కులపై స్పష్టత లభించడంతో పాటు, యాజమాన్యాలకు కూడా నిబంధనల పాటింపు (కాంప్లయన్స్) సులభతరం అవుతుంది. ముఖ్యంగా, ఇప్పటివరకు చట్టపరమైన గుర్తింపు లేని గిగ్, ప్లాట్ఫాం వర్కర్లను (ఓలా, ఉబర్, స్విగ్గీ వంటి యాప్ ఆధారిత సంస్థల్లో పనిచేసేవారు) తొలిసారిగా చట్ట పరిధిలోకి తీసుకురావడం ఈ సంస్కరణల్లో కీలకమైన మైలురాయి.
ఉద్యోగులకు లభించే కీలక ప్రయోజనాలు
కొత్త లేబర్ కోడ్లు ఉద్యోగులకు అనేక ప్రత్యక్ష ప్రయోజనాలను అందిస్తున్నాయి. వాటిలో కొన్ని ముఖ్యమైనవి:
అపాయింట్మెంట్ లెటర్ తప్పనిసరి: ఇకపై ప్రతి ఉద్యోగికి తప్పనిసరిగా నియామక పత్రం (అపాయింట్మెంట్ లెటర్) ఇవ్వాలి. ఇందులో ఉద్యోగ నిబంధనలు, వేతనం, పని గంటలు వంటి వివరాలు స్పష్టంగా పేర్కొనాలి. ఇది ఉద్యోగ భద్రతకు, పారదర్శకతకు భరోసా ఇస్తుంది.
సకాలంలో వేతనాలు: ఐటీ రంగంలోని ఉద్యోగులకు ప్రతినెలా 7వ తేదీలోపు కచ్చితంగా జీతాలు చెల్లించాలి. ఇతర రంగాల్లోనూ వేతనాల చెల్లింపులో జాప్యాన్ని నివారించడానికి కఠిన నిబంధనలు చేర్చారు.
పని గంటల నియంత్రణ: సాధారణంగా రోజుకు 8 నుంచి 12 గంటల పని, వారానికి 48 గంటలకు మించకుండా పనివేళలను నియంత్రించారు. అదనపు పని (ఓవర్టైమ్) చేయిస్తే రెట్టింపు వేతనం చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
ఉచిత ఆరోగ్య పరీక్షలు: 40 ఏళ్లు పైబడిన ఉద్యోగులకు యాజమాన్యాలు ఏటా ఉచితంగా ఆరోగ్య పరీక్షలు చేయించడం తప్పనిసరి.
గ్రాట్యుటీ నిబంధనల్లో కీలక మార్పు
గతంలో ఒక సంస్థలో కనీసం ఐదేళ్లు నిరంతరాయంగా పనిచేస్తేనే ఉద్యోగులు గ్రాట్యుటీకి అర్హులు. అయితే కొత్త నిబంధనలు ఫిక్స్డ్-టర్మ్ ఎంప్లాయీస్ (FTEs) లేదా కాంట్రాక్ట్ ఉద్యోగులకు భారీ ఊరటనిచ్చాయి.
ఏడాదికే గ్రాట్యుటీ: ఇకపై ఫిక్స్డ్-టర్మ్ ఉద్యోగులు ఒక సంస్థలో కేవలం ఒక సంవత్సరం పనిచేసినా గ్రాట్యుటీ పొందేందుకు అర్హులవుతారు. దీనివల్ల తాత్కాలిక, కాంట్రాక్ట్ ఉద్యోగులకు సైతం పర్మనెంట్ ఉద్యోగులతో సమానంగా ప్రయోజనాలు అందుతాయి.
గ్రాట్యుటీ లెక్కింపు: గ్రాట్యుటీని (చివరిగా తీసుకున్న వేతనం × 15/26) × పూర్తి చేసిన సేవా సంవత్సరాలు అనే ఫార్ములా ఆధారంగా లెక్కిస్తారు. ఒక ఉద్యోగి సేవలో ఉండగా మరణించినా లేదా వైకల్యానికి గురైనా కనీస సేవా కాలంతో సంబంధం లేకుండా గ్రాట్యుటీ చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
గిగ్, ప్లాట్ఫాం వర్కర్లకు చట్టపరమైన గుర్తింపు
దేశంలో వేగంగా విస్తరిస్తున్న గిగ్ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పనిచేస్తున్న లక్షలాది మంది కార్మికులకు కొత్త కోడ్లు చట్టపరమైన రక్షణ కల్పిస్తున్నాయి.
సామాజిక భద్రత: ఉబర్, స్విగ్గీ వంటి అగ్రిగేటర్ సంస్థలు తమ వార్షిక టర్నోవర్లో 1 నుంచి 2 శాతం వరకు సామాజిక భద్రతా నిధికి జమ చేయాలి. ఈ నిధిని గిగ్ వర్కర్ల పీఎఫ్, ఈఎస్ఐసీ, బీమా వంటి అవసరాలకు వినియోగిస్తారు.
పోర్టబుల్ ప్రయోజనాలు: ఆధార్తో అనుసంధానించిన యూనివర్సల్ అకౌంట్ నంబర్ (UAN) ద్వారా వలస కార్మికులు రాష్ట్రాలు మారినా తమ సామాజిక భద్రతా ప్రయోజనాలను కోల్పోకుండా కొనసాగించుకోవచ్చు.
మహిళా ఉద్యోగులకు అదనపు భరోసా
మహిళా సాధికారతకు, సమానత్వానికి కొత్త చట్టాలు పెద్దపీట వేశాయి.
అన్ని రంగాల్లో అవకాశాలు: మహిళలు రాత్రి షిఫ్ట్లతో పాటు గనులు వంటి ప్రమాదకర పనుల్లో కూడా పనిచేసేందుకు అనుమతించారు. అయితే, వారి భద్రతకు యాజమాన్యాలు పూర్తి బాధ్యత వహించడంతో పాటు వారి అనుమతి తప్పనిసరి.
కుటుంబ కవరేజ్: మహిళా ఉద్యోగుల ఫ్యామిలీ కవరేజ్లో అత్తమామలను కూడా చేర్చడం ద్వారా వారి కుటుంబ బాధ్యతలకు గుర్తింపునిచ్చారు. లింగ వివక్ష లేకుండా సమాన పనికి సమాన వేతనం కచ్చితంగా అమలు చేయాలని చట్టం నిర్దేశిస్తోంది.
యాజమాన్యాలకూ సులభతరమైన విధానాలు
ఈ సంస్కరణలు కేవలం ఉద్యోగులకే కాకుండా, యాజమాన్యాలకు కూడా ప్రయోజనకరంగా ఉన్నాయి. 29 చట్టాల స్థానంలో 4 కోడ్లు రావడం వల్ల నిబంధనల అమలు, రిజిస్ట్రేషన్ ప్రక్రియలు సరళతరమయ్యాయి. ఇది వ్యాపార నిర్వహణను సులభతరం చేసి, పారిశ్రామిక ప్రగతికి దోహదపడుతుందని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. మొత్తం మీద, ఈ నూతన కార్మిక సంస్కరణలు ఉద్యోగుల హక్కులకు భరోసా ఇస్తూ, యాజమాన్యాలకు పారదర్శకమైన వాతావరణాన్ని సృష్టిస్తూ దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో సమతుల్యతను సాధించేందుకు మార్గం సుగమం చేస్తున్నాయి.
