MiG-21: మిగ్-21 విమానాలకు వీడ్కోలు... ఛండీగఢ్ లో చివరి ల్యాండింగ్!
- భారత వాయుసేనలో ఒక శకం ముగింపు.. చివరిసారిగా గాల్లోకి మిగ్-21
- సెప్టెంబర్ 19న చండీగఢ్లో చివరి ల్యాండింగ్
- 1971 యుద్ధంలో కీలక పాత్ర పోషించిన యుద్ధ విమానం
- ప్రమాదాల కారణంగా 'ఫ్లయింగ్ కాఫిన్' అనే అపవాదు
- తేజస్ విమానాల ఆలస్యంతోనే సేవల కొనసాగింపు
భారత వాయుసేన (IAF) చరిత్రలో చెరగని ముద్ర వేసిన మిగ్-21 యుద్ధ విమానాల ప్రస్థానం ముగింపు దశకు చేరుకుంది. ఆరు దశాబ్దాల పాటు దేశానికి సేవలందించిన ఈ తొలి సూపర్ సోనిక్ ఫైటర్ జెట్, సెప్టెంబర్ 19న చండీగఢ్ ఎయిర్బేస్లో తన చివరి ల్యాండింగ్ చేయనుంది. 1963లో వాయుసేనలో చేరిన ఈ విమానం, తన వేగం, చురుకుదనంతో ఒకప్పుడు ఆకాశంలో రారాజుగా వెలిగింది.
యుద్ధ క్షేత్రంలో అసమాన ధీరుడు
1971 భారత్-పాక్ యుద్ధంలో మిగ్-21 విమానాలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. ఆ యుద్ధంలో పాల్గొన్న ఎయిర్ మార్షల్ (రిటైర్డ్) పృథ్వీ సింగ్ బ్రార్ తన అనుభవాలను గుర్తుచేసుకున్నారు. పాకిస్థాన్లోని ఎయిర్బేస్పై రెండు 500 కేజీల బాంబులు జారవిడిచి, శత్రువులకు చెందిన నాలుగు ఎఫ్-86 సాబ్రే జెట్ల నుంచి చాకచక్యంగా తప్పించుకున్నానని ఆయన తెలిపారు. "మృత్యువుకు క్షణాల దూరంలో ఉన్నాననిపించింది. కానీ మిగ్-21 వేగం, నా శిక్షణ నన్ను కాపాడాయి" అని బ్రార్ వివరించారు. 2019లో వింగ్ కమాండర్ అభినందన్ వర్థమాన్ నడిపిన మిగ్-21 బైసన్, పాకిస్థాన్కు చెందిన ఆధునిక ఎఫ్-16 విమానాన్ని కూల్చివేసిందని భారత్ ప్రకటించగా, పాకిస్థాన్ ఈ వాదనను ఖండించింది.
విజయాలతో పాటు వివాదాలు
ఎన్నో విజయాలను అందించిన మిగ్-21 విమానాలకు ప్రమాదాల రూపంలో తీవ్ర అపవాదు కూడా ఉంది. తరచూ ప్రమాదాలకు గురవుతుండటంతో మీడియా దీనికి 'ఫ్లయింగ్ కాఫిన్' (ఎగిరే శవపేటిక), 'విడో మేకర్' అని పేర్లు పెట్టింది. వివిధ మిగ్ వేరియంట్ల ప్రమాదాల్లో ఇప్పటివరకు 200 మందికి పైగా పైలట్లు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. అయితే, ఈ పేరును పైలట్లు ఎన్నడూ అంగీకరించలేదని బ్రార్ స్పష్టం చేశారు. "ఈ పేరు మీడియా సృష్టించింది. అమెరికా, యూరప్ వాయుసేనలతో పోలిస్తే మన ప్రమాదాల రేటు ఎప్పుడూ ఎక్కువగా లేదు" అని ఆయన అన్నారు.
రిటైర్మెంట్కు కారణాలు
వాస్తవానికి ఈ విమానాలను 2022 నాటికే సేవ నుంచి తప్పించాల్సి ఉన్నా, దేశీయంగా తయారవుతున్న తేజస్ తేలికపాటి యుద్ధ విమానాల ప్రాజెక్టు ఆలస్యం కావడంతో వీటి సేవలను కొనసాగించారు. "ప్రతి విమానానికి ఒక సేవా కాలం ఉంటుంది. మిగ్-21 ఇప్పటికే ఆ గడువును మించి పనిచేసింది" అని బ్రార్ పేర్కొన్నారు. 2017 నుంచి దశలవారీగా మిగ్-21 స్క్వాడ్రన్లను తొలగిస్తూ వస్తున్న వాయుసేన, ఇప్పుడు ఈ ప్రక్రియను పూర్తి చేయనుంది. సోవియట్ యూనియన్కు చెందిన ఈ విమానాలను భారత్లో హిందుస్తాన్ ఏరోనాటిక్స్ లిమిటెడ్ (HAL) 1,200కు పైగా సమీకరించింది. మిగ్-21 వీడ్కోలుతో భారత వాయుసేన చరిత్రలో ఒక సువర్ణ అధ్యాయం ముగిసినట్టే.
యుద్ధ క్షేత్రంలో అసమాన ధీరుడు
1971 భారత్-పాక్ యుద్ధంలో మిగ్-21 విమానాలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. ఆ యుద్ధంలో పాల్గొన్న ఎయిర్ మార్షల్ (రిటైర్డ్) పృథ్వీ సింగ్ బ్రార్ తన అనుభవాలను గుర్తుచేసుకున్నారు. పాకిస్థాన్లోని ఎయిర్బేస్పై రెండు 500 కేజీల బాంబులు జారవిడిచి, శత్రువులకు చెందిన నాలుగు ఎఫ్-86 సాబ్రే జెట్ల నుంచి చాకచక్యంగా తప్పించుకున్నానని ఆయన తెలిపారు. "మృత్యువుకు క్షణాల దూరంలో ఉన్నాననిపించింది. కానీ మిగ్-21 వేగం, నా శిక్షణ నన్ను కాపాడాయి" అని బ్రార్ వివరించారు. 2019లో వింగ్ కమాండర్ అభినందన్ వర్థమాన్ నడిపిన మిగ్-21 బైసన్, పాకిస్థాన్కు చెందిన ఆధునిక ఎఫ్-16 విమానాన్ని కూల్చివేసిందని భారత్ ప్రకటించగా, పాకిస్థాన్ ఈ వాదనను ఖండించింది.
విజయాలతో పాటు వివాదాలు
ఎన్నో విజయాలను అందించిన మిగ్-21 విమానాలకు ప్రమాదాల రూపంలో తీవ్ర అపవాదు కూడా ఉంది. తరచూ ప్రమాదాలకు గురవుతుండటంతో మీడియా దీనికి 'ఫ్లయింగ్ కాఫిన్' (ఎగిరే శవపేటిక), 'విడో మేకర్' అని పేర్లు పెట్టింది. వివిధ మిగ్ వేరియంట్ల ప్రమాదాల్లో ఇప్పటివరకు 200 మందికి పైగా పైలట్లు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. అయితే, ఈ పేరును పైలట్లు ఎన్నడూ అంగీకరించలేదని బ్రార్ స్పష్టం చేశారు. "ఈ పేరు మీడియా సృష్టించింది. అమెరికా, యూరప్ వాయుసేనలతో పోలిస్తే మన ప్రమాదాల రేటు ఎప్పుడూ ఎక్కువగా లేదు" అని ఆయన అన్నారు.
రిటైర్మెంట్కు కారణాలు
వాస్తవానికి ఈ విమానాలను 2022 నాటికే సేవ నుంచి తప్పించాల్సి ఉన్నా, దేశీయంగా తయారవుతున్న తేజస్ తేలికపాటి యుద్ధ విమానాల ప్రాజెక్టు ఆలస్యం కావడంతో వీటి సేవలను కొనసాగించారు. "ప్రతి విమానానికి ఒక సేవా కాలం ఉంటుంది. మిగ్-21 ఇప్పటికే ఆ గడువును మించి పనిచేసింది" అని బ్రార్ పేర్కొన్నారు. 2017 నుంచి దశలవారీగా మిగ్-21 స్క్వాడ్రన్లను తొలగిస్తూ వస్తున్న వాయుసేన, ఇప్పుడు ఈ ప్రక్రియను పూర్తి చేయనుంది. సోవియట్ యూనియన్కు చెందిన ఈ విమానాలను భారత్లో హిందుస్తాన్ ఏరోనాటిక్స్ లిమిటెడ్ (HAL) 1,200కు పైగా సమీకరించింది. మిగ్-21 వీడ్కోలుతో భారత వాయుసేన చరిత్రలో ఒక సువర్ణ అధ్యాయం ముగిసినట్టే.
