Justice BR Gavai: "న్యాయ క్రియాశీలత... న్యాయ ఉగ్రవాదంగా మారకూడదు": సీజేఐ జస్టిస్ గవాయ్
- న్యాయవ్యవస్థ క్రియాశీలత, న్యాయ ఉగ్రవాదంగా మారకూడదన్న సీజేఐ గవాయ్
- కోర్టులు తమ పరిమితులు దాటకూడదని హితవు
- ప్రాథమిక హక్కుల పరిరక్షణలో శాసన, కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థలు విఫలమైతేనే కోర్టుల జోక్యం
- న్యాయ సమీక్షాధికారం చాలా అరుదుగా వినియోగించాలని సూచన
- భారత రాజ్యాంగం చారిత్రకంగా అణచివేతకు గురైన వారికి అవకాశాలు కల్పించిందన్న సీజేఐ
- ఆక్స్ఫర్డ్ యూనియన్లో సీజేఐ జస్టిస్ గవాయ్ ప్రసంగం
భారతదేశంలో న్యాయవ్యవస్థ క్రియాశీలత ముఖ్యమైనదే అయినప్పటికీ, న్యాయస్థానాలు తమ పరిధిని అతిక్రమించి, తాము ప్రవేశించకూడని రంగాల్లోకి అడుగుపెట్టకుండా జాగ్రత్త వహించాలని భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి (సీజేఐ) జస్టిస్ బీఆర్ గవాయ్ స్పష్టం చేశారు. "న్యాయ క్రియాశీలత అనేది కొనసాగుతుంది. అదే సమయంలో, అది న్యాయ ఉగ్రవాదంగా మారకూడదు. కొన్నిసార్లు, పరిమితులు దాటి, సాధారణంగా న్యాయవ్యవస్థ ప్రవేశించకూడని రంగంలోకి ప్రవేశించడానికి ప్రయత్నాలు జరుగుతాయి," అని ఆయన ఆక్స్ఫర్డ్ యూనియన్లో అడిగిన ఒక ప్రశ్నకు సమాధానంగా పేర్కొన్నారు. ఈ వ్యాఖ్యలు బుధవారం ప్రాధాన్యతను సంతరించుకున్నాయి.
పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులను పరిరక్షించడంలో శాసన, కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థలు విఫలమైనప్పుడు న్యాయవ్యవస్థ తప్పకుండా జోక్యం చేసుకుంటుందని జస్టిస్ గవాయ్ తెలిపారు. అయితే, న్యాయ సమీక్షాధికారాన్ని చాలా పరిమితంగా, అత్యంత అరుదైన సందర్భాల్లో మాత్రమే ఉపయోగించాలని ఆయన సూచించారు. "ఏదైనా చట్టం రాజ్యాంగ మౌలిక స్వరూపానికి విరుద్ధంగా ఉన్నా, లేదా రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా ప్రాథమిక హక్కులకు ప్రత్యక్షంగా వ్యతిరేకంగా ఉన్నా, లేదా చట్టం పూర్తిగా ఏకపక్షంగా, వివక్షాపూరితంగా ఉన్నా... అటువంటి చాలా అసాధారణమైన కేసులలో, పరిమిత ప్రాంతంలో ఈ (న్యాయ సమీక్ష) అధికారాన్ని వినియోగించాలి. కోర్టులు గతంలో అలా చేశాయి కూడా," అని ఆయన వివరించారు.
భారత రాజ్యాంగం యొక్క పరివర్తనా శక్తిని ప్రస్తావిస్తూ, చారిత్రకంగా 'అంటరానివారు'గా పిలవబడిన షెడ్యూల్డ్ కులాలకు చెందిన వ్యక్తి, దేశ అత్యున్నత న్యాయస్థాన పదవిని అలంకరించి నేడు ఆక్స్ఫర్డ్ యూనియన్లో ప్రసంగించేలా భారత రాజ్యాంగం చేసిందని సీజేఐ గవాయ్ తనను ఉదాహరణగా పేర్కొన్నారు. రాజ్యాంగాన్ని "సిరాతో లిఖించిన నిశ్శబ్ద విప్లవం"గా అభివర్ణించిన ఆయన, చారిత్రకంగా అణచివేతకు గురైన వర్గాలను చురుకుగా ఉన్నతీకరించే పరివర్తనా శక్తి దానికి ఉందని తెలిపారు.
"ఎవరి గొంతుకైతే వినిపించకూడదని భావించారో, అటువంటి వారి గుండెచప్పుడును భారత రాజ్యాంగం తనలో ఇముడ్చుకుంది. సమానత్వం కేవలం వాగ్దానం చేయబడటమే కాకుండా, సాధించబడే దేశం యొక్క దార్శనికతను ఇది కలిగి ఉంది. ఇది హక్కులను రక్షించడమే కాకుండా, చురుకుగా ఉన్నతీకరించడానికి, ధృవీకరించడానికి, సరిదిద్దడానికి రాజ్యాన్ని నిర్బంధిస్తుంది," అని జస్టిస్ గవాయ్ అన్నారు.
ఆక్స్ఫర్డ్ యూనియన్లో సీజేఐ ప్రసంగం 'ప్రాతినిధ్యం నుంచి సాకారం వైపు: రాజ్యాంగ హామీని నిలబెట్టడం' అనే అంశంపై సాగింది.
పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులను పరిరక్షించడంలో శాసన, కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థలు విఫలమైనప్పుడు న్యాయవ్యవస్థ తప్పకుండా జోక్యం చేసుకుంటుందని జస్టిస్ గవాయ్ తెలిపారు. అయితే, న్యాయ సమీక్షాధికారాన్ని చాలా పరిమితంగా, అత్యంత అరుదైన సందర్భాల్లో మాత్రమే ఉపయోగించాలని ఆయన సూచించారు. "ఏదైనా చట్టం రాజ్యాంగ మౌలిక స్వరూపానికి విరుద్ధంగా ఉన్నా, లేదా రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా ప్రాథమిక హక్కులకు ప్రత్యక్షంగా వ్యతిరేకంగా ఉన్నా, లేదా చట్టం పూర్తిగా ఏకపక్షంగా, వివక్షాపూరితంగా ఉన్నా... అటువంటి చాలా అసాధారణమైన కేసులలో, పరిమిత ప్రాంతంలో ఈ (న్యాయ సమీక్ష) అధికారాన్ని వినియోగించాలి. కోర్టులు గతంలో అలా చేశాయి కూడా," అని ఆయన వివరించారు.
భారత రాజ్యాంగం యొక్క పరివర్తనా శక్తిని ప్రస్తావిస్తూ, చారిత్రకంగా 'అంటరానివారు'గా పిలవబడిన షెడ్యూల్డ్ కులాలకు చెందిన వ్యక్తి, దేశ అత్యున్నత న్యాయస్థాన పదవిని అలంకరించి నేడు ఆక్స్ఫర్డ్ యూనియన్లో ప్రసంగించేలా భారత రాజ్యాంగం చేసిందని సీజేఐ గవాయ్ తనను ఉదాహరణగా పేర్కొన్నారు. రాజ్యాంగాన్ని "సిరాతో లిఖించిన నిశ్శబ్ద విప్లవం"గా అభివర్ణించిన ఆయన, చారిత్రకంగా అణచివేతకు గురైన వర్గాలను చురుకుగా ఉన్నతీకరించే పరివర్తనా శక్తి దానికి ఉందని తెలిపారు.
"ఎవరి గొంతుకైతే వినిపించకూడదని భావించారో, అటువంటి వారి గుండెచప్పుడును భారత రాజ్యాంగం తనలో ఇముడ్చుకుంది. సమానత్వం కేవలం వాగ్దానం చేయబడటమే కాకుండా, సాధించబడే దేశం యొక్క దార్శనికతను ఇది కలిగి ఉంది. ఇది హక్కులను రక్షించడమే కాకుండా, చురుకుగా ఉన్నతీకరించడానికి, ధృవీకరించడానికి, సరిదిద్దడానికి రాజ్యాన్ని నిర్బంధిస్తుంది," అని జస్టిస్ గవాయ్ అన్నారు.
ఆక్స్ఫర్డ్ యూనియన్లో సీజేఐ ప్రసంగం 'ప్రాతినిధ్యం నుంచి సాకారం వైపు: రాజ్యాంగ హామీని నిలబెట్టడం' అనే అంశంపై సాగింది.
