అల్జీమర్స్ రహస్యం వీడింది.. ఆ లోహం లోపమే కారణమట!
- అల్జీమర్స్కు లిథియం లోపమే కీలక కారణమని గుర్తింపు
- హార్వర్డ్ మెడికల్ స్కూల్ శాస్త్రవేత్తల దశాబ్దకాల పరిశోధనలో వెల్లడి
- మెదడులో లిథియం సహజంగా ఉంటుందని తొలిసారిగా గుర్తింపు
- కొత్త లిథియం సమ్మేళనంతో ఎలుకల్లో జ్ఞాపకశక్తి పునరుద్ధరణ
- లిథియం స్థాయులతో వ్యాధిని ముందే గుర్తించే అవకాశం
- అల్జీమర్స్ వ్యాధిపై ఉన్న సిద్ధాంతాన్ని మార్చేస్తున్న ఫలితాలు
ప్రపంచవ్యాప్తంగా లక్షల మందిని వేధిస్తున్న మతిమరుపు వ్యాధి అల్జీమర్స్కు శరీరంలో ఒక సాధారణ లోహం లోపించడమే కీలక కారణం కావచ్చని ఓ సంచలన అధ్యయనం వెల్లడించింది. దశాబ్దకాలం పాటు సాగిన ఈ పరిశోధనలో హార్వర్డ్ మెడికల్ స్కూల్ శాస్త్రవేత్తలు ఈ కీలక విషయాన్ని కనుగొన్నారు. మెదడులో సహజంగా ఉండే లిథియం అనే లోహం తగ్గడమే అల్జీమర్స్కు దారితీసే తొలి మార్పులలో ఒకటని తేల్చారు.
మెదడులోని అన్ని ప్రధాన కణాల సాధారణ పనితీరును లిథియం కాపాడుతుందని, నరాలు దెబ్బతినకుండా నివారిస్తుందని ఈ అధ్యయనం మొదటిసారిగా చూపించింది. ఆరోగ్యవంతులు, మతిమరుపు తొలిదశలో ఉన్నవారు, అల్జీమర్స్ ముదిరిన వారి నుంచి మెదడు, రక్త నమూనాలను సేకరించి, సుమారు 30 రకాల లోహాల స్థాయులను శాస్త్రవేత్తలు విశ్లేషించారు. అడ్వాన్స్డ్ మాస్ స్పెక్ట్రోస్కోపీ అనే పద్ధతిని ఉపయోగించి చేసిన ఈ పరిశీలనలో, కేవలం లిథియం స్థాయులలో మాత్రమే స్పష్టమైన తేడాలు కనిపించాయి.
అల్జీమర్స్కు సంకేతంగా భావించే అమైలాయిడ్ ఫలకాలతో లిథియం బందీ కావడం వల్ల మెదడులో దీని స్థాయులు తగ్గుతున్నట్టు కొన్ని కేసుల్లో గుర్తించారు. అయితే, లిథియం ఒరొటేట్ అనే కొత్త రకం లిథియం సమ్మేళనం ఈ ఫలకాలకు చిక్కకుండా, ఎలుకల్లో జ్ఞాపకశక్తిని పునరుద్ధరించగలదని పరిశోధకులు తేల్చారు.
సాధారణంగా మానసిక వ్యాధుల చికిత్సకు లిథియంను అధిక మోతాదులో వాడతారు. కానీ, అది వృద్ధులకు విషపూరితం కావచ్చు. ఇప్పుడు కనుగొన్న లిథియం ఒరొటేట్ ఆ మోతాదులో వెయ్యో వంతుతోనే పనిచేస్తుండటం విశేషం. "వాతావరణం నుంచి మనకు లభించే ఐరన్, విటమిన్ సి వంటి పోషకాల మాదిరిగానే లిథియం కూడా ముఖ్యమైనదని తేలింది" అని అధ్యయన సీనియర్ రచయిత బ్రూస్ యాంక్నర్ తెలిపారు. "లిథియం లోపం అల్జీమర్స్కు కారణం కావచ్చనే ఆలోచన కొత్తది. ఇది భిన్నమైన చికిత్సా విధానాన్ని సూచిస్తోంది" అని ఆయన అన్నారు.
ఈ ఫలితాల ఆధారంగా లిథియం స్థాయులను కొలవడం ద్వారా అల్జీమర్స్ను ముందే గుర్తించే అవకాశం ఉందని శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు. అయితే, ఎలుకలపై వచ్చిన ఫలితాలను మనుషులపై క్లినికల్ ట్రయల్స్ ద్వారా నిర్ధారించాల్సి ఉందని బ్రూస్ యాంక్నర్ స్పష్టం చేశారు. అయినప్పటికీ, ఇప్పటివరకు వచ్చిన ఫలితాలు చాలా ప్రోత్సాహకరంగా ఉన్నాయని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఈ పరిశోధన వివరాలు ప్రఖ్యాత 'నేచర్' జర్నల్లో ప్రచురితమయ్యాయి.
మెదడులోని అన్ని ప్రధాన కణాల సాధారణ పనితీరును లిథియం కాపాడుతుందని, నరాలు దెబ్బతినకుండా నివారిస్తుందని ఈ అధ్యయనం మొదటిసారిగా చూపించింది. ఆరోగ్యవంతులు, మతిమరుపు తొలిదశలో ఉన్నవారు, అల్జీమర్స్ ముదిరిన వారి నుంచి మెదడు, రక్త నమూనాలను సేకరించి, సుమారు 30 రకాల లోహాల స్థాయులను శాస్త్రవేత్తలు విశ్లేషించారు. అడ్వాన్స్డ్ మాస్ స్పెక్ట్రోస్కోపీ అనే పద్ధతిని ఉపయోగించి చేసిన ఈ పరిశీలనలో, కేవలం లిథియం స్థాయులలో మాత్రమే స్పష్టమైన తేడాలు కనిపించాయి.
అల్జీమర్స్కు సంకేతంగా భావించే అమైలాయిడ్ ఫలకాలతో లిథియం బందీ కావడం వల్ల మెదడులో దీని స్థాయులు తగ్గుతున్నట్టు కొన్ని కేసుల్లో గుర్తించారు. అయితే, లిథియం ఒరొటేట్ అనే కొత్త రకం లిథియం సమ్మేళనం ఈ ఫలకాలకు చిక్కకుండా, ఎలుకల్లో జ్ఞాపకశక్తిని పునరుద్ధరించగలదని పరిశోధకులు తేల్చారు.
సాధారణంగా మానసిక వ్యాధుల చికిత్సకు లిథియంను అధిక మోతాదులో వాడతారు. కానీ, అది వృద్ధులకు విషపూరితం కావచ్చు. ఇప్పుడు కనుగొన్న లిథియం ఒరొటేట్ ఆ మోతాదులో వెయ్యో వంతుతోనే పనిచేస్తుండటం విశేషం. "వాతావరణం నుంచి మనకు లభించే ఐరన్, విటమిన్ సి వంటి పోషకాల మాదిరిగానే లిథియం కూడా ముఖ్యమైనదని తేలింది" అని అధ్యయన సీనియర్ రచయిత బ్రూస్ యాంక్నర్ తెలిపారు. "లిథియం లోపం అల్జీమర్స్కు కారణం కావచ్చనే ఆలోచన కొత్తది. ఇది భిన్నమైన చికిత్సా విధానాన్ని సూచిస్తోంది" అని ఆయన అన్నారు.
ఈ ఫలితాల ఆధారంగా లిథియం స్థాయులను కొలవడం ద్వారా అల్జీమర్స్ను ముందే గుర్తించే అవకాశం ఉందని శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు. అయితే, ఎలుకలపై వచ్చిన ఫలితాలను మనుషులపై క్లినికల్ ట్రయల్స్ ద్వారా నిర్ధారించాల్సి ఉందని బ్రూస్ యాంక్నర్ స్పష్టం చేశారు. అయినప్పటికీ, ఇప్పటివరకు వచ్చిన ఫలితాలు చాలా ప్రోత్సాహకరంగా ఉన్నాయని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఈ పరిశోధన వివరాలు ప్రఖ్యాత 'నేచర్' జర్నల్లో ప్రచురితమయ్యాయి.